Inleiding
Al een jaar of 16, 17 speelt het door m'n hoofd, ik wil een keer een Vipassana meditatie cursus doen. Na een heftige week ergens in de Ardennen, iets meer dan anderhalf decennia geleden gaat één van mijn beste vrienden 'het klooster in' voor een dag of 10, zoals ik dat toen benoemde. Hoewel Vipassana niets van doen heeft met religie, klinkt dat meer zoals het voelt qua ingrediënten: 10 dagen niet praten, geen drank of drugs, om 04:00 uur opstaan, geen vlees of vis eten en zo nog wat soberheid.
Ik moest er toen niet aan denken, tot op het moment dat Stijn er uit kwam, hij was als herboren, had het over sensaties op het lichaam, een rustige geest, was gestopt met roken, en het leek zowaar alsof hij de wijsheid in pacht had!
Dat wil ik ook ooit meemaken dacht ik toen.
In al die jaren daarna, tot nu toe is het er nooit van gekomen, of ik dacht er niet meer aan, of het sprak me even niet aan, voelde mezelf te vrolijk, of te neergeslagen er voor.
Afgelopen april was ik met oud collega en goede vriendin Cecile aan het appen, ze is op wereldreis, en zo af en toe krijg ik een bericht van haar, zo ook nu uit Kuala Lumpur, Maleisië.
Ze kwam net uit India, had Vipassana gedaan daar en was zeer onder de indruk van zo'n speciale ervaring, ik werd onmiddellijk getriggerd, en na een aantal apjes over en weer besloot ik me er dan ook maar eens aan te wagen, ik schrijf me in!
Zo gezegd zo gedaan, ik kon me voor de cursus van 15 oktober op 15 mei inschrijven, en aangezien deze cursussen snel vol zitten mijn alarm gezet in mijn agenda, dat was een eerste stap. Toen ik me 15 mei inschreef voor de cursus in België was ook stap twee compleet en was het aftellen begonnen, benieuwd wat me dat zou gaan brengen over 5 maanden.
Vipassana
Wat is Vipassana? (spreek uit Vi-Pasjna).
Vipassana meditatie is een meditatie techniek die Gautama Boeddha onderwees, zo'n kleine 500 jaar voor Christus, en het woord betekent eigenlijk de dingen zien zoals ze werkelijk zijn. Afkomstig uit India, bewaard gebleven in deze vorm in Birma, en uiteindelijk is de techniek in de vorige eeuw uitgevloeid over de hele wereld door S.N. Goenka, die zelf op zoek was naar een oplossing voor zijn migraine aanvallen en zodoende in retraite ging. Hij vond de resultaten zo fascinerend dat hij er zijn levenswerk van heeft gemaakt om het te verspreiden over de hele wereld met hulp van assistent leraren, en inmiddels zijn er over de hele wereld meer dan 100 Vipassana centra waar men cursussen kan volgen.
Door het beoefenen van Vipassana, creëer je een evenwichtige en rustige geest, geef je geen aandacht aan verlangen en afkeur, en leer je je lichaam te observeren, waarbij je geen onderscheid mag maken tussen fijne en minder fijne gewaarwordingen, evenwichtig dus, en zo ontwortel je alle negativiteit die er in heel je leven is ontstaan, zelfs tot in je onderbewustzijn.
Er is een grote samenwerking tussen lichaam en geest, en stukje bij beetje kun je negatieve dingen die zich al jaren ergens in je huishouden (Sankhara's genaamd) hebben gevestigd laten gaan.
Dit alles uiteraard om voor jezelf maar ook voor anderen een beter, positiever en welwillender mens te zijn.
Ik zal er verder niet te veel op door gaan, het is best ingewikkeld in een blog te onderwijzen wat ik allemaal geleerd na 10 dagen, en een beetje.
Mijn Vipassana
Dinsdagmiddag 15 oktober reis ik af naar Dilsen-Stokkem in België voor mijn retraite, en de zenuwen gieren eigenlijk best wel door m'n keel. Via Sittard, Urmond naar het 'Pondje aan de Maas' en daar werd ik, samen met een aantal anderen, opgepikt door iemand van het centrum Dhamma Pajjota . Al even kennis gemaakt met een paar mede cursisten, en daar is ook stap 1, de telefoon gaat uit, hoeft nog niet, maar ik doe het wel, wat moet ik nog melden aan de buitenwereld?
Het centrum ligt prachtig tussen de velden en bossen, en na een intake krijg ik m'n kamer toegewezen die ik deel met nog 1 ander, en maak kennis met nog een aantal mede cursisten.
Dan arriveert ook Sven, mijn kamergenoot, een Belg die een jaar of 10 ouder is dan ik, een aardige gast die me qua uiterlijk een beetje doet denken aan Wilfried de Jong. Hij is een manager in de wereld van de IT, een ex commando en komt hier om te proberen de muur die hij in alle jaren heeft opgebouwd proberen een stukje af te breken.
Zo zijn we hier bijna allemaal met een reden, ook ik heb die, maar toch in mindere mate als ik het vergelijk met anderen om me heen. Behalve dat er altijd wel dingen zijn die beter kunnen in iemands leven, ben ik best tevreden met wat ik heb, en ik denk dat ik mijn verdriet best een plek heb gegeven.
Uitermate blij met mijn lieve vrienden, met mijn huis en de reizen die ik mag maken, het leven is zo slecht nog niet.
Na een lichte, en laatste avondmaal voor de komende tijd krijgen we enige uitleg over hoe een en ander werkt en daarna worden we gescheiden van de dames voor de resterende 10 dagen, we zien elkaar wel van een afstand, en 's avonds bij de lezing maar verder contact zal er niet meer zijn, wij hebben ons territorium en zij hun eigen. De grote poort naar de buitenwereld is inmiddels ook hermetisch gesloten.
We gaan naar de meditatiezaal en haast ongemerkt is de volgende regel in acht genomen, Edele Stilte, de komende 10 dagen wordt er niet meer gesproken, tenzij met de leraar. Nadat we ons JA-woord hebben gegeven aan de leraar, en gezworen te hebben 10 dagen te blijven, ons te onthouden van drugs, alcohol, stelen, niet te spreken en niet te doden is er een korte meditatie en net na 21:00 uur lopen we zwijgzaam terug na onze kamer om te gaan slapen, om 04:00 gaat de gong...
De eerste dagen zijn zwaar, erg zwaar.
Het programma is iedere dag hetzelfde; 04:00 opstaan, van 04:30 tot 06:30 mediteren, dan ontbijt en rusten tot 08:00 uur, mediteren tot 11:00 uur, warm middageten en laatste maaltijd van de dag (!) en pauze tot 13:00 uur, wederom mediteren tot 17:00 uur, vervolgens een uurtje voor een kop thee, en een appel of peer uit eigen boomgaard. Weer een uur mediteren, een lezing over het verloop van de dag en hoe het de komende dag zal vergaan en afsluitend, inderdaad, mediteren tot 21:00.
21:30 bedtijd en lichten uit, geen boek, geen TV, geen telefoon, niets, helemaal niets is er, maar ik ben kapot en ondanks dat ik af en toe een keer wakker schrik slaap ik best behoorlijk.
De eerste drie en een halve dag focussen we ons op het ademhalen, en een kleine plek op het gezicht rondom de neus. Dit alles om de geest te kunnen concentreren. Het is saai, alles doet pijn in m'n lichaam, kleermakerszit, oh man, de horror! Af en toe even pauze, wandelen door de tuinen, heerlijk, barstensvol met mooie (fruit) bomen, paddenstoelen die overal uit de grond schieten, schitterende kleuren en tig eekhoorns. Dat wandelen is voor mij het rustpunt, evenals de lezingen van Goenka 's avonds, waarbij je languit mag zitten, en je te horen krijgt dat dit allemaal part of the deal is.
Sven en ik voelen elkaar gelukkig feilloos aan qua onze eigen rituelen, we laten zonder te communiceren of zelfs elkaar aan te kijken licht voor elkaar aan op de badkamer, of het nachtlampje bij het bed gaat pas uit als de ander ook zijn rustplek gevonden heeft, het raam open of dicht is aan hem en aan zijn kant van de kamer maar ook daarin geen enkel probleem.
Ik denk dat ik het met één van de andere 45 mannelijke cursisten slechter had kunnen treffen!
Dag 4, Vipassana dag.
We zitten op 1/3 van de cursus, en na het afzien van de eerste dagen en het verbijten van de pijn is het vandaag de dag dat we daadwerkelijk Vipassana gaan leren. Gelukkig, hoewel ik het allemaal best zwaar vind heb ik er nog niet aan gedacht om er mee te stoppen, ik ben veel te nieuwsgierig naar wat gaat komen, m'n geest is scherp en best zuiver (hoewel ik best af en toe even naar de dames afdeling van de meditatie hal gluur, er zitten best een paar leuke meisjes tussen lijkt zo) kom maar op met je Vipassana!
Deze middag, geen idee welke dag het is trouwens, behalve 4, krijgen we instructies zoals altijd in de groepsmeditaties, alleen nu gaat de focus van de neus af en gericht naar de fontanel ofwel de top van het hoofd. Sensatie, ik kan me zo goed focussen, alles trilt, golft, vibreert, tintelt, stroomt. Ik kan het niet geloven, ik raak in een soort van trance haast, nadat deze twee uur durende les voorbij is ben ik ontdaan, emotioneel ook. Ik check anderen maar volgens mij heeft niemand dit zo ervaren, maar wie zal 't zeggen, als je niet mag praten?
In de avond tijdens de lezing horen we over wat er in de komende dagen met je lichaam kan gaan gebeuren en ik besef dat ik voorloop op schema, dat beloofd wat denk ik op dat moment, eerlijk gezegd weet ik niet zo goed wat ik er mee aan moet.
In de groepsmeditaties is altijd het gezang, en zijn wijze woorden te horen van S.N. Goenka, die ons in het Engels vertelt wat te doen in de les, start again...start again... you are bound to be successful...bound to be successful... Ik vind het voor het eerste een beetje irriteren, mag niet natuurlijk, geen afkeer, geen verlangen is de stelregel, maar toch, zijn krakende stem, al die herhalingen, nou ja, ik zet me er maar overheen, de pijn in m'n rug lijkt me een betere focus.
dag 5 en 6 kabbelen voort en hoewel ik af en toe best mooie sensaties heb op m'n lichaam is het niet meer zoals die keer op dag 4, ik vraag onze leraar die dag of ik me daar zorgen om moet maken mij hij legt me uit dat dat niet het geval is. Het komt zoals het komt, en natuurlijk wederom, geen verlangen, geen afkeer, elke sensatie, dus ook pijn, kou, warmte enzovoort zijn dingen om me op te focussen.
Aan het eind van dag 6 heb ik toch nog wel wat fijnere sensaties en als ik in bed lig denk ik na, en ben best tevreden met de voortgang, bedenk me voor wie uit m'n omgeving dit ook wat zou zijn, of ik hierna nog een cursus zou willen doen en besef dat het me allemaal best meevalt, heel dit ritme, het mediteren, alle aanverwanten. Ja, prima dit alles.
De laatste dagen.
Tja, ik neem amper nog een sensatie waar, ben vaak m'n concentratie kwijt en eigenlijk heb ik het wel een beetje gehad met alles. De tijd vloog voorbij maar nu gaat alles zo traag.
Ik denk veel na in plaats van te mediteren, en naast de verplichte groepsmeditaties struin ik meer door de tuin, en zit op mijn zelfgemaakte stoel onder een afdak van een oude schuur ergens op het terrein te kijken naar de eekhoorntjes die hun wintervoorraad aan het aanleggen zijn.
Ik ben, ondanks dat ik me niet kan concentreren op het mediteren wel heel scherp in andere dingen. Ik kreeg van Martijn, ook zo'n lieve vriend, net voor ik ging een berichtje om nog eens na te denken over iets wat ik verzonnen heb een aantal jaren geleden, werk gerelateerd. Het is zo'n goed idee eigenlijk.
Ik laat m'n gedachten erover gaan en voor ik het weet zijn er een paar uur voorbij en heb ik zo ongeveer een compleet business plan in m'n hoofd geschreven, aan ideeën en inspiratie geen gebrek!
Ook komen er herinneringen uit het verleden opduiken die ik allang vergeten was, totaal onbeduidende dingen, van 30 of meer jaar geleden. Het werkt allemaal wel dus, dat Vipassana, m'n geest is helder, en m'n onderbewuste wordt bewuster.
Toch ontstaat er een beetje een haat-liefde verhouding, ik weet ook wel dat naar huis gaan nu, in dit stadium behalve dat het niet getolereerd wordt ook echt niet slim zou zijn. Ik maak er nog maar het beste van, ik vind het allemaal een super ervaring maar realiseer me nu hoe moe ik eigenlijk wel niet ben, en wat mijn lichaam heeft moeten doorstaan met dik 10 uur per dag in de kleermakerszit.
Dag 10, vrijdag
Het is vrijdag, het is vrijdag, het is vrijdag zeg ik tegen mezelf als de gong om 04:00 uur gaat, de laatste loodjes en straks, vanaf 10:00 uur mogen we praten! Blij als een klein kind, en benieuwd naar m'n mede cursisten en hun relaas.
Na de ochtendsessie, ontbijt en groepsmeditatie is het zover, we praten, en veel. Veel euforie, veel verhalen, veel mensen met dezelfde ervaringen, of mensen bij wie het heel heftig was geweest maar ook mensen die het weinig deed. Het besef is er natuurlijk wel bij iedereen dat een 10 daagse cursus niet meteen je leven kan veranderen, maar we hebben een hoop geleerd en zijn een stukje wijzer geworden.
Er is een hoop gelach, een hoop verbondenheid, iets wat zo belangrijk is in het boeddhisme, wijsheid, liefde, en ik denk toch al weer na over een tweede cursus zelfs.
Die avond na de laatste lezing is het nog lang rumoerig, vandaag gaat om 22:00 het licht uit en we staan met een club van de mannen buiten in de miezer te lachen, te discussiëren over politiek en wereldproblemen, ik opper dat een Jupiler wel een goed idee zou zijn en iedereen knikt instemmend, een ander begint over een Vlaamse friet met zurenaise en we zuchten.
Nog één nachtje, en één ochtendmeditatie, en dan naar huis, alsof we vrij worden gelaten uit een gesloten inrichting.
Dag 11, vandaag
Het is zaterdagmiddag, ik eet een ciabatta uit de oven met krabsalade, en schrijf deze blog.
Al dagen had ik zin in dit broodje, ik heb afgelopen 10 dagen geen brood op (wel de allerlekkerste yoghurt die ik ooit gegeten heb elke ochtend), en een kopje koffie er bij, ook dat werd verruilt voor kruiden thee de afgelopen tijd.
Na de gong vanmorgen om 04:00 uur ging het allemaal in rap tempo, nog een lezing, afscheid van de leraar, poetsen van de kamer en de gezamenlijke vertrekken, ontbijten en op naar huis.
Na mijn vader gebeld te hebben wilde ik eigenlijk even op m'n eigen bed gaan liggen, maar ik heb de goesting niet, ik moet m'n verhaal doen. Zit vol van alles.
Ben blij dat ik weer thuis ben, het voelde langer dan menig reis die ik deze zomer heb gemaakt, het bosje bloemen wat op tafel staat als welkom van Meindert, die altijd mijn ene plant verzorgt als ik onderweg ben is een echt welkom thuis! Ook al zo'n fijne vriend, ik prijs me gelukkig!
Slotsom
Nu ik terug kijk, kijk ik met volle tevredenheid terug, ik voel me niet verlicht of herboren maar wel een stukje wijzer. Heb ook nog geen idee hoe dit vervolg te geven, iedere ochtend en avond een uur mediteren is het aangeraden gegeven, brengt me in iedere geval scherpte en rust.
Deze blog is natuurlijk vers van de pers, ik heb geen idee nog hoe ik me in de buitenwereld voel straks, er heerst een gevoel dat ik elk probleem op m'n pad momenteel aan kan.
Ik ben vooral ook nieuwsgierig, wat het me op gaat leveren, of ik er een relaxter en fijner mens op wordt.
Volgens mij was ik voor deze cursus al een goed pad ingeslagen, nu misschien wat minder zijweggetjes nemen, iets minder afdwalen, iets meer concentreren.
Dat lukt, dat weet ik zeker.
Bedankt voor het lezen, all the best,
Harm
Meer informatie over Vipassana:
http://www.pajjota.dhamma.org/index.php?id=117&L=3
http://nl.wikipedia.org/wiki/Vipassana
ervaring van anderen:
http://sjakiez.wordpress.com/2012/10/12/mijn-vipassana-ervaring/http://katjalinders.nl/mijn-10-dagen-vipassana/
